Trong tâm thức của mỗi người con họ Tạ Thư Điền, xã Tây Giang, huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình ngày Giỗ Đức Sơ Hoàng Thuỷ Tổ là dịp lễ thiêng liêng, mang đậm ý nghĩa lịch sử và nhân văn sâu sắc. Đây là dịp để con cháu trong họ tưởng nhớ công lao to lớn của bậc Thuỷ tổ – người đã khai phá, tạo dựng ra một dòng họ, đời nối đời trải qua hơn 4 thế kỷ, dòng họ ấy đã hoà mình vào dòng chẩy thăng trầm của Đất nước và phát triển không ngừng.

Căn cứ vào bút tích và lời truyền lại qua các đời cho biết: Nguồn gốc xa xưa của Tổ tiên họ Tạ ở Tây Giang vốn từ Lạng Sơn dời xuống Thanh Hóa, khoảng thế kỷ thứ XVI di cư về lập ấp ở địa phương. Cùng với tổ tiên họ Tạ là cụ Tạ Đình Ninh còn có tổ tiên họ Lê là cụ Lê Lang về lập ấp ở vùng ven biển quận Chân Định. Họ Tạ khoẻ giỏi nghề làm ruộng. Họ Lê giỏi nghề làm thuốc. Nhân dân nhiều nơi nghe tiếng tăm, đức độ của hai người nên theo về đông. Các cụ đề nghị đặt tên làng là Diêm Điền với ý nghĩa là các cụ từ làng Diêm Phố, tỉnh Thanh Hóa đến và là nơi vừa làm muối vừa làm ruộng. Cụ tổ họ Tạ được dân làng tín nhiệm cử đứng đầu làng xã với chức “Thập lý hầu” (người đứng đầu dân xã). 

Tại xã Tây Giang, huyện Tiền Hải, dòng họ Tạ đã có những đóng góp không nhỏ vào quá trình phát triển của địa phương. Công trình nhà thờ họ của dòng họ Tạ nơi đây đã vinh dự được Nhà nước công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia từ năm 1990. Nếu như cụ Sơ Hoàng Thủy Tổ họ Tạ, xã Tây Giang từng được người dân tín nhiệm bầu làm người đứng đầu làng lúc bấy giờ thì đời thứ 3 họ Tạ có cụ Tạ Đình Chiêm, hiệu Tạ Quốc Công được dân làng phong là Thành hoàng làng – chức vị cao quý nhất được nhân dân suy tôn trong làng xã phong kiến xưa và được thờ ở đình Tổ hay còn gọi là đình Chính.

Họ Tạ ở xã Tây Giang là một trong những dòng họ sớm có ý thức xây dựng nhà thờ ngay từ thế kỷ XVII để hàng năm con cháu dù có đi bốn phương trời cũng nhớ ngày giỗ tổ mà trở về tế lễ. Việc làm này không chỉ tỏ lòng thành kính với tổ tiên mà còn có ý nghĩa thiết thực giáo dục truyền thống hướng về cội nguồn cho con cháu. Con cháu hiểu biết về truyền thống của tổ tiên, từ đó nỗ lực để phát huy truyền thống quý báu.

Niềm tự hào chung của những người con họ Tạ  Thư Điền là hệ thống gia phả được biên soạn lần thứ nhất vào năm 1841 đến nay vẫn được gìn giữ, lưu truyền. Đây cũng là dòng họ có truyền thống cách mạng tiêu biểu của địa phương với 11 mẹ Việt Nam anh hùng, 83 liệt sĩ, 18 lão thành cách mạng. Tiếp nối truyền thống của cha ông, hiện nay, dòng họ Tạ có 5 người có học hàm phó giáo sư, 8 người có học vị tiến sĩ và rất nhiều người là thạc sĩ, kỹ sư, bác sĩ. Con cháu dòng họ Tạ đã và đang giữ vững, phát huy tốt truyền thống của dòng họ, không ngừng xây dựng dòng họ ngày một phát triển, xứng đáng là dòng họ văn hóa tiêu biểu được UBND tỉnh tặng bằng khen.

Trong sắc xuân rực rỡ, lòng người cũng hân hoan giữa không khí vui tươi ấm áp và trước những đổi thay to lớn của Đất nước của Dân tộc sáng ngày 16/3/2025 tức ngày 17 tháng 2 năm Ất Tỵ tại Nhà thờ Đại tộc họ Tạ Thư Điền –  Lễ Giỗ Đức Sơ Hoàng Thủy Tổ lần thứ 387 và kỷ niệm 35 năm (1990 -2025) ngày đón bằng Di tích Lịch sử Văn hoá cấp Quốc Gia đã được tổ chức long trọng tổ chức theo những nghi lễ thành kính và trang nghiêm.

Hàng nghìn con cháu các thế hệ của dòng họ Tạ Thư Điền đã tề tựu về Nhà thờ Đại tộc thể hiện lòng thành kính và ngưỡng vọng Tổ tiên trong không khí ấm áp tình thân. Với truyền thống uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ kẻ trồng cây. Tri ân Tổ tiên là đạo lý bao đời của người Việt ta nói chung và con cháu họ Tạ nói riêng. Về tham dự Đại lễ Giỗ Tổ có các vị lãnh đạo Đảng uỷ, HĐND, UBND, UBMT Tổ quốc, các ban nghành đoàn thể, Đại diện các dòng họ tại xã Tây Giang, huyện Tiền Hải. Đoàn đại biểu Hội đồng họ Tạ Việt Nam do ông Tạ Duy Bình – Phó Chủ tịch Thường trực HĐHT Việt Nam làm trưởng đoàn.

Đoàn đại biểu Hội đồng họ Tạ tỉnh Thái Bình và Hội đồng họ Tạ các huyện, thành phố trong tỉnh do ông Tạ Quốc Tuấn – Phó Chủ tịch HĐHT Việt Nam, Chủ tịch HĐHT tỉnh Thái Bình làm trưởng đoàn. Đoàn đại biểu HĐHT tỉnh Vĩnh Phúc do ông Tạ Liên Bang – uỷ viên Hội đồng Thường trực HĐHT Việt Nam, Phó Chủ tịch HĐHT tỉnh Vĩnh Phúc làm trưởng đoàn. Đại đức Thích Khai Tùng trụ trì chùa Thường Quang, Đông Triều, Quảng Ninh cùng vị trụ trì và các chức sắc tôn giáo chàu Thư Điền cũng về dự Đại lễ.

Mở đầu Đại lễ là màn khai trống hội của đội nữ nhân Tạ tộc chi 6 xã Nam Thanh, huyện Tiền Hải biểu diễn. Tiếng trống rộn rã, hào hùng như tái hiện những trang sử hào hùng của các bậc tiền nhân vọng lại, tiếp thêm sức mạnh và nghị lực cho lớp lớp cháu con.

Sau lời phát biểu khai mạc của Ông Tạ Văn Toàn – Trưởng ban Trị sự Đại tộc Thư Điền các đoàn Đại biểu đã thành kính vào dâng hương lên Đức Sơ Hoàng Thuỷ Tổ và các bậc Tổ Tiên họ Tạ. Trong tiếng chiêng, trống, trong khói trầm thơm ngát lan toả, mỗi người lại thấy như có sự giao hoà, kết nối âm dương, xúc động tự hào kính ngưỡng các bậc Tiên tổ bao đời đã xây cơ, dựng nghiệp cho con cháu đời đời nối tiếp, dòng họ mãi mãi trường tồn…

Ông Tạ Duy Bình – Phó chủ tịch Thường trực HĐHT Việt Nam phát biểu kính cẩn tưởng niệm công đức của Đức Sơ Hoàng Thuỷ Tổ và các bậc Tổ Tiên họ Tạ. Với bề dầy truyền thống và lịch sử vẻ vang của một dòng họ trải qua hơn 4 thế kỷ, tại mảnh đất địa linh nhân kiệt đã sản sinh ra những thế hệ với những người con ưu tú mà tên tuổi đã ghi vào sử sách làm rạng rỡ non sông vẻ vang dòng tộc. Ông cũng thay mặt HĐHT Việt Nam biểu dương những thành tích mà bà con thân tộc họ Tạ Thư Điền đã giành được trong những năm qua, đồng thời mong muốn Ban trị sự và các thế hệ con cháu trong họ tiếp tục giữ vững, phát huy truyền thống, đoàn kết, đồng lòng, giữ gìn, bảo quản, tôn tạo nhà thờ Đại tộc và cũng là di tích lịch sử văn hoá cấp quốc gia.

Đại Đức Thích Khai Tùng một một người con của dòng họ Tạ Thư Điền, một bậc chân tu đạo hạnh tinh thông Đạo pháp chủ trì nghi lễ tâm linh cúng Tổ và có những chia sẻ tâm huyết về đạo hiếu, về ý nghĩa sâu sắc của nhà thờ của việc giữ gìn hương khói thờ cúng Tổ Tiên muôn đời của các thế hệ con cháu.

Chúc văn đọc tại lễ giỗ Tổ do Thập tam đại tôn Tạ Kinh Quắc phụng thảo và trình bầy trong âm vang chiêng trống, ngào ngạt trầm thơm giữa cảnh xuân ấm áp, hồn thiêng của Tiên Tổ hiển linh, lòng người rưng rưng xúc động và tự hào.

Con cháu muôn nơi tìm về
Chín chi xa gần hội tụ
Dâng lễ dâng hương
Bái vọng Từ đường
Viếng thăm lăng mộ

Tạ Huy Lượng